Ruhklas
Dannbömeken, Dannbömeken
dat stünn dor deep in't Holt,
dor achter mank de groten Böm,
bet dat sin Enn de Sommer nehm
un bet de Winter wedder kem,
so rusig un so kolt.
Dat was Hilgabend, was Kinnjes.
De Storm de hult so dull –
grad as sonn hungrig Wulf so bös,
so iwrig fohrt he dörch de Schnees',
as ob he Murd un Dotslag blös'
un allens fräten wull.
[380]
De groten Böm de schüddten sick –
dat güng dörch Bork un Bast.
Dunn säd de alleröllst oll Eek
to ehr negst Nahwerbom, de Bök:
»Du sühst denn rein so klamm un bleek,
as ob du basten schast!
Süh, neger sünd't dreehunnert Johr,
dor hadd wi grad sonn Küll;
ick weet, dunn stünnst du noch nich dor;
dor was dat rein so kolt, förwohr –
as ob de Wold mit Hut un Hoor
up eens verfreesen schüll.
Dat knallt, as wir dat grot Driwjagd,
de Forst dörch œwerall;
dat was 'ne gor to slimme Nacht,
de Frost de hadd sonn grausam Macht,
de stiwsten Böm, ihr een dat dacht,
de basten mit sonn Knall.
Dunn stünn de heel Nurdkant in Für,
as set dor de rod' Hahn
hoch baben hoch up de oll Ir,
as ob dat ut mit ehr nu wir,
as schüll s' de annern Stirn to Lihr
in Schimp un Schann vergahn.
As nahst dat wedder Frühjohr würr,
dor was dat Elenn grot;
vun de oll Böm dor stünn de drürr
in Bork un Bast as drög as Schürr,
verspakt de Telgens, mör un snirr,
un all dat Jungholt dot.«
Dannbömeken, Dannbömeken
dat hadd dat af mit hürt;
[381]dunn würr so angst em uppe Stär;
as Hagel kolt, Istappens swer,
as Metzers scharp vun haben her,
so felen dal de Würt.
Dannbömeken! Dannbömeken!
Un ihr dat Morrn noch ward,
denn fött de kolle Dod di üm
un treckt di Kron un Nadel krümm
un ritt di an din Wöttel rüm
un makt di stif un swart.
Min arm oll lütt Dannbömeken!
Wenn't Frühjohr wedder kümmt,
denn wunnern sick, verwunnern sick
Swinägel, Has', Katteeker, Rick,
wu drög du würrst un swart as Pick,
wu nakt un wu verschrümpt.
Denn schugen, grugen sick vör di
din goden Frünn sick all –
Stiglitsch, Blagwäpstirt, Heister, Fink,
Winvagel, Schacker, Droßel, Münk,
samst Schnarr un Zipp un Rothüting,
Kuckuck un Nachtigall.
Denn flüggt blot de oll Nägenmür
ganz sachting nah di rup,
sitt baben dor in eenschen furt,
un ob den heelen Dag dat durt,
un lurt un kickt un kickt un lurt
de lütt Grotjöchings up.
Denn slickt de Voß sick nah di ran,
sacht, as de Deew dat don,
un fangt dor still to kratzen an
un gröfft 'ne Kul, so flink he kann,
[382]un purrt dicht bi di, oll lütt Dann,
sick in sin stahlen Hohn.
Nahst plückt din Nadels sick de Wind
un streugt se dörche Wold –
as hadd se dinen Dod di günnt,
krüppt denn de Adder hen, de blinn',
wu du so lang hest stahn, un sünnt
sick achter'n Poggenstohl.
Min arm oll lütt Dannbömeken,
un is dor gor keen Gnad?
Büst noch so jung un smuck un schön,
so orig büst du antosehn,
so drall un stur, so frisch un grön –
wu schad üm di, wu schad!
Dat's bitter, wenn een starben möt,
man, ach! wu hart, wu hart,
wenn een so jung kümmt vun sin Föt,
wu't bäten Läben noch so söt
un vull dat Hart is, vull un heet
un in sin Gück vernarrt.
Dat's bitter, wenn een starben schall,
un hadd he riklich hatt
dat Öller, wu de Wöttels all
verolmt sünd un de Bom doch ball
hüt oder morrn vun sülst to Fall
kümmt, Stamm, Bork, Telg un Blatt.
Un denn sonn bitterbösen Dod!
Du kümmst, lütt Bom, mi vör
as sonn arm Gör, dat nakt un blot
de Landstrat lank in Angst un Not
sick släpt un gnagt an schimmlig Brot,
wegjagt vun jede Dör;
[383]
as sonn lütt arm verlaten Gör,
dat in de Afsid krüppt,
wil de oll bös' Steefmoder ehr
den Dod günnt un ehr girn toleer,
wenn nümms dat seg, dat Legst ander,
dat een'n an't Läben grippt.
Min arm oll lütt Dannbömeken,
un is dor gor keen Gnad?
Büst noch so jung un smuck un schön,
so orig büst du antosehn,
so drall un stur, so frisch un grön –
wu schad üm di, wu schad! –
Dunn knarrt un gnurscht un quiekt de Snee;
dunn kem de Holtwohr gahn –
sin Waterstäwel hoch an't Knee,
sin dicken Flausch vun Kordure,
sin Voßklott œwer't Uhr hadd he
all will un woll andan.
Grad lanke Schnees' dor kem he her
nah den lütt Dannenbom,
as ob he den sick söken der,
un tröck sin'n Knickfang ute Scheer
un bögt halfwägs sick dal un sner
den Bom af Span un Spon.
Afschüdd he ute Kron em flink
den Snee un Ruhrip dunn,
upböhr he sick dat smuck lütt Ding
un lacht sick still vergnögt un füng
vör sick to fläuten an un güng
dwas dörch dat Holt dorvun. –
Dor in de Dönsk wat's dat för'n Larm
in dat oll Jägerhus?
[384]De grot Stuw is hell, blank un warm,
de Holtwohr hett sin Fru in'n Arm,
un grad as sonn will Immenswarm
towt dor dat Görengrus.
Ruhklas hett klingt! Ruhklas hett klingt!
Hurra! As Küselwind,
wenn't wädert, rönnt, hüppt, danzt un springt,
hallot, jucht, krischt dat, lacht un singt,
wat mi he bröcht, wat di he bringt –
wu selig is sonn Kind!
Dor stünn vull Staat Dannbömeken,
as drög't sin Hochtitstüg,
blank in sin Kron 'ne güllen Fahn,
mit siden Bänners angedan,
un rod un gäl Waßstapels stahn
em hell up jede Twig.
Wat dreggst för snacksches Awt, lütt Bom!
Vun Appel, Backbeer, Plumm,
vun Honnigkoken, grot un lütt,
vun Päpernœt, vun brun un witt,
un Saffranpöppings vull he sitt,
un weck sünd scheef un krümm.
Nicks fählt dor, wat dor an sick hürt,
nich Knarr, Fläut un Trumpet,
Popp, Klœterbüß un Stäkenpird,
de Wag' nich, wu de Popp in führt,
Nœtknacker, Trummel, Pött un Bürt,
nich Sabel un Musket.
Dannbömeken, wat büst du rik –
wat deist ehr all to god!
Nich Fibel fählt, nich Bibel, kik,
för Hans un Korl un för Marik;
[385]för Krischan un de krusköppt Fik
de Tagel nich un Rod.
De Holtwohr strek sin swarten Bort
un strakt sin smuck lütt Fru:
»Min Wihnachtsbom hett ok sin Ort,
dor hett üns' Herrgott nicks an sport –
min Wihnachtsbom«, säd he, »nich wohr?
oll Ollsching, dat büst du!«
Dunn kek se rupper nah ehrn Mann,
ehr Og dat würr so grot,
dat würr ehr vull bet an den Rand,
löp œwer up ehr siden Band,
se säd keen Wurt, sin ruge Hand
de drückt un küßt se blot. –
Dat was Hilgabend, was Kinnjes;
de Sto m de hult so dull,
grad as sonn hungrig Wulf so bös,
so iwrig fohrt he dörche Schnees',
as ob he Murd un Dotslag blös'
un allens fräten wull.
Dat knallt, as wir dor grot Driwjagd,
de Forst dörch œwerall;
dat was 'ne gor to böse Nacht,
de Frost de hadd sonn grausam Macht,
de stiwsten Böm, wen hadd dat dacht,
de basten mit sonn Knall.
Man in dat oll lütt Jägerhus
hadd nümms nich dorup acht.
Ruhklas hett klingt! Ruhklas hett klingt!
Dat rönnt un hüppt un danzt un springt,
hallot, jucht, krischt un lacht un singt
den Storm still, warm de Nacht.
[386]
Dannböming dat stünn still un schön,
as Altorlichter stahn,
so hell un blank un frisch un grön,
as ob de Sommersünn dor schen,
de Vagel Nachtigall dor kem
un füng dor an to slahn.
As freugten dor mit em as sünst
sin god' Frünn all nu sick,
Stiglitsch, Blagwäpstirt, Heister, Fink,
Winvagel, Schacker, Droßel, Münk
un Schnarr un Zipp un Rothüting,
Katteeker, Has' un Rick. –
Du rusig Storm, du Winter hart,
kamt ji man Arm in Arm,
de een in Witt, de anner swart,
un nähmt juch hen man beid jug Part!
Sonn rechtes, echtes Minschenhart,
Dat blifft doch grön un warm.
Un wat dor föllt un sick verfarwt –
wat hett dat all för Not!
Un wenn de heel oll Welt verdarwt –
wat! Meenst du, wat dat Hart mit starwt?
Dat Hart hett ok den Himmel arwt,
dat läwt un blifft nich dot!