[184] Ut de ol Krönk

(Müllenhoff, Sagen, Märchen und Lieder etc. S. 11, 14, 22)


Ditmerschen dat schölen Buren sin?

It mögen wohl wesen Heren.

Neocorus I, 521.

1. Graf Rudolf vun de Bökelnborg
(1145)

Kamt rop Herr Graf vun Bökelnborg, de Buern kamt mit Korn!
»Kamt rop min Graf un freit dat Hart un seht mal mit vun Thorn!
De Buern wullen Herren sin, dat is se slech bekam'!
Nu treckt se hęr as Oss un Swin mit Halter un mit Klabn.«
Fru Walborg seet in siden Kleed, un Krüsen um de Back,
De Buern keem dœr Dreck un Lehm all mit en Klabn um Nack.
Se keem' to Wagen een bi een mit grote Säck vull Korn,
De Graf mit samt sin stolte Fru de keken dal vun Thorn. –
[185]
Kamt raf Herr Graf, slut op de Port, kamt raf un nęhmt de Schuld!
De Bur is kam in Kęd un Klabn un hett betalen wullt.
Do lach he in sin grisen Bart, do lach se in de Tähn,
Do stunn' se op in all ęr Staat, de Ossen antosehn.
Do dę'n se wit de Porten op vœr Wagen un vœr Pęr,
Do keem se rin, en lange Reeg: de letzte sparr de Dœr.
De sparr de Port un reep so lud: De Bur is doch keen Slav!
Nu röhrt de Hann' un sniet de Bann' un stękt de Bökelgraf!
Do warn se beid as Krid so witt un as de kalkte Wand,
Do sprung ut jede Wetensack en Kęrl, en Mess in Hand.
Un nu Herr Graf man raf in Drav: Wi bringt den Martinssold!
De Bur is kam in Kęd un Klabn, un de betalt sin Schuld.

[186] 2. Graf Geert in Oldenwörden
(1319)

Dat weer Graf Geert de grote, de keem na Oldenwörn,
De wull de Buern in de Marsch dat Opsitten lehrn.
He jag se ut de Hüsen, he jag se ut de Schün,
Dar neem he Gut un Geld herut un Füer lę he in.
Dat weer en banni Lopen wul op dat Wörner Mark:
Se lepen, nakelt as se weern, mit Fru un Kind to Kark.
Do keem Graf Geert de grote mit Trummel un mit Fahn,
Do sett he op uns Herr sin Hus den willen roden Hahn.
Do drippel as en Ręgenschur dat smölten Bli hendal.
»Nu smort se as de Bückeln, nu brad se as de Aal!«
[187]
Herr Graf so hebbt Erbarmen, un hört de bittre Noth!
Dat drippelt hitt dœr Schild un Helm, dat Isen ward uns roth.
Herr Graf so hebbt Erbarmen vœr Hitt un Höllenqual!
Dat drippelt hitt dœr Schild un Helm, op Fru un Kind hendal.
Un hebbt se keen Erbarmen mit Jammer un mit Noth,
So fat dat rode Isen an un slat de Deusen dot! –
Dat weer en banni Lopen vun Wörden bet na Loh:
Graf Geert de leep mit all sin Volk ganz lütt na't Holsten to.

[188] 3. De Holsten inne Hamm
(1404)

Wat treckt dar dœr de Hamme so blank un so roth?
Wul dreehunnert Holsten-Herrn, de hebbt son frischen Moth.
De ditmarschen Buern de harrn dat rode Gold,
De ditmarschen Buern de warn so gar to stolt.
Wat liggt in de Hamme so bleek un so roth?
Wul dreehunnert Holsten de drivt dar in ęr Blot.
De ditmarschen Buern de hebbt süm dat lehrt:
Se harrn ok dat Isen, to Plog un to Swęrt.
Wat treckt dœr de Hamme so witt un so bleek?
Wul dreehunnert Eddelfruns, de halt de Liken weg.
De ditmarschen Buern de stunn' inne Hamm:
Un wenn der Herren wedder kamt, so mag se Gott verdamm'!

[189] 4. De Slacht bi Hemmingstęd
(1500. Febr. 17.)

»Nu wahr di Bur, de Garr de kumt«, vun Möldorp jagt se hęr,
De Helm un Panzers schint as Gold, as Sülwer schint de Pęr.
Kong Hans un all wat Adel kumt mit groten Larm un Schall,
De Wulf de lurt mit wücke Burn bi Braken achtern Wall.
Vun Möldorp trock dat swart hendal, wul dörtig dusent Mann:
Vun Wörden il en lütten Tropp, en Mäden gung vœran.
»So hölp uns Herr, du hest dat Rik in Himmel un op Eer!«
Wulf Isebrand störtt ut de Schanz, twee Hunnert achterhęr.
Un op de Panzers fulln de Släg', un Rüters in den Sand,
Un vun de Geest dar kaamn de Burn, un de Floth keem œwert Land.
[190]
Un dal vun Hęben full de Snee, op Pęr un Minsch de Släg',
Blank war dat Moor un witt de Geest, un blödi warn de Stęg'.
De Buern schregen: stękt de Pęr un schont de Rüterknechts!
Un sprungn barfot mit Kluwerstöck un slogen links un rechts.
Un reten inne Gröben dal un störtten se in Slamm,
Bet Minsch un Veh sik drängn un drungn all langs den smallen Damm.
»Nu wahr die Garr, de Bur de kumt!« he kumt mit Gott den Herrn,
Vun Hęben fallt de Snee heraf, de Floth de stiggt vun nerrn.
Un wit ut alle Dörpen hęr kumt Hölp un frischen Moth:
»Nu schont de Pęr – de ridt wi noch – un slat de Rüters dot!«
In Slick un Slamm sack menni Herr, de sunst op Siden leeg,
Int Swinmoor liggt nu menni Een, de harr en golden Weeg.
Keen Nam so grot int Holstenland un nich in Dännemark,
Dar ligt se nu ahn Krüz un Steen, dar ligt se ahn en Sark.
De Garr de full mit Junker Slenz, so grot un stolt he weer,
De lange Reimer Wimerstęd de keem un steek em dœr.
Mit nauer Noth, in Angst un Sorg keem König Hans dervan;
In Möldorp leet he Beer un Win un Bradens inne Pann.
Dat gev en Smaus na Noth un Dod, un Friheit weer dat Arf.
Dat mak de Düwels Isebrand un de Dusenddüwelswarf!

[191] 5. Heinrich von Zütphen
(1524. Dez. 11.)

De Wächter reep. Ganz Möldorp slöppt, de Ręgen pallscht in Ström'.
Vunt Kloster glinstert noch en Licht gęl dœr de Ipernböm.
Ant Finster treckt der Schatten lank, un Stimm' un Schritt ward lud:
De Dœr störtt op – in bloten Kopp en Mann inn Ręgen rut.
Se hebbt em knęwelt as en Oss, he geit op blote Föt;
En Tropp vun Minschen folgt em na in Mantels, Röck un Höd.
[192]
Se treckt em langs den Klosterhof un langs de düstre Strat,
De Wächter steit vœr Schrecken still, as se vœrœwergat.
Sin Hornlüch gev en bleken Schin den Minschen int Gesich;
De Wächter stunn un nül de Kopp un stœhn: Herr Heinerich!
De gung so still in Düstern fort, un weer so bleek un natt;
Stumm folg de ganze Minschentropp un stött em dœr de Stadt.
En Ketzer finnt keen Nad un Hölp! se stöt em ut den Ort,
Un denn mit Larm un mit Getös' den Weg na Heide fort.
Se stöt em langs de depen Węg', se slat em, wenn he fallt:
De Nordermöller hört mit Angst, wa't ut den Moorweg schallt.
Keen Hölp! se jagt em dœr de Nacht, inn Ręgen dat dat strömt:
In Möldorp slöppt doch menni Hart, dat vun Herr Heinri drömt.
In Möldorp wakt doch menni Seel, un dankt em fromm un stumm,
Un denkt an sin gewalti Wort vunt Evangelium.
Un he mutt barfot dœr den Frost, un wenn he fallt un będ,
So flucht se em un schellt se em un stöt em vunne Stęd.
Int Swinmoor is ni Weg noch Steg, dar geit dat wild hendœr,
Bi Hemmingstęd liggt he as dot, se binnt em achtern Pęrd.
Bi Braken slępt se em vœrbi, an Hogenheid, nat Norn:
De Dag de graut, do seht se bleek den Heider Karkenthorn.
Keen Nad?! Herr Boje hett doch rędt mit all sin Macht un Kunst!
Keen Hölp! Sogar en rike Fru bo' Geld und Gold umsunst!
[193]
Bi düstre Nacht, as Schelm un Dev, so heeln de Bösen Rath;
As Möldorp wak de anner Dag, do weer dat All to lat! –
De Tropp heel still int Morgengrau to Süden anne Weid.
Denn brok he op to Osten um, dweer œwern Lüttjenheid.
De dar al wak, de seeg mit Schreck den Schinner op en Pęrd,
En Mann de blött un kum noch lęv fastknęwelt achtern Steert.
En Tropp in natte Mantels stött em vœrwarts, wenn he sunk:
Dar wag toletz en ole Fru, broch em sin letzten Drunk.
To Norn de Heid dar weer en Platz, dar legen Steen un Schutt,
Dar harrn se hoch ut Holt un Törf en Sünderhupen bu't.
Dar lepen Minschen bald tohop un brochen Spön un Stroh:
Gar menni meen en gude Dat, un dę sin Deel darto.
En Geestbur fahr vœrbi na Marsch, de broch sin Bündel Heid;
Herr Heinri bę: Vergęv em Gott, he weet ni, wat he deit!
Herr Heinri bę: Vergęv se Gott, se weet ni, wat se do't!
Do schin op Heid un op de Geest dat helle Morgenroth.
De Klot de qualm, de Regen ström, de Himmel weer as Für.
Herr Heinri bę in Damp un Qualm: O Herr vergib auch mir!
In Qualm un Ręgen lur dat Volk: Gott wull ni, dat dat brenn.
Do keem en Smid, un mit en Slag harr alle Qual en Enn'.
In Möldorp ween Herr Boje lud, bet Sachsen weenn se Thran,
Doch Docter Martin sä: »das Wort sie sollen lassen stan!«

License
Der annotierte Datenbestand der Digitalen Bibliothek inklusive Metadaten sowie davon einzeln zugängliche Teile sind eine Abwandlung des Datenbestandes von www.editura.de durch TextGrid und werden unter der Lizenz Creative Commons Namensnennung 3.0 Deutschland Lizenz (by-Nennung TextGrid) veröffentlicht. Die Lizenz bezieht sich nicht auf die der Annotation zu Grunde liegenden allgemeinfreien Texte (Siehe auch Punkt 2 der Lizenzbestimmungen).
Link to license

Citation Suggestion for this Edition
TextGrid Repository (2012). Groth, Klaus. Ut de ol Krönk. Digitale Bibliothek. https://hdl.handle.net/11858/00-1734-0000-0003-0A97-0